تولید
فکر و اندیشه که در نظام جمهوری اسلامی به تعبیر مقام معظم رهبری «نهضت نرم
افزاری علم» نام گرفته است، اساسی ترین رمز برپایی و ماندگاری تمدن هاست.
پیشینه ی روشن و افتخار آفرین تمدن اسلامی و ایرانی در قرون گذشته مرهون
اهتمام رادمردانی است که از طریق بنا کردن « دستگاه تفکر و اندیشه » به این
مهم پرداخته اند. تجدید حیات و مانایی این فرهنگ و تمدن نیز، امروزه ، در
دست اندیشمندان و فرهیختگانی از حوزه و دانشگاه است که باید بذر دانش را که
در زمین باورهای اصیل فطری و عقلی و آموزه های قرآن و کلام معصومین علیهم
السلام نهان شده است با مراقبت و پرورش مداوم به درخت تناور و بالنده ای در
مسیر شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی؛ ایرانی و در جهت کمال نهایی انسان و
جامعه بدل نمایند.
استاد محمد شجاعی از جمله مردانی است که در دو
دهه گذشته، با دایر کردن حلقه های درس و بحث در این مسیر گام برداشته است.
مجموعه آثار مکتوب و صوتی ایشان در حوزه های معارف اصیل دینی تلاشی در
راستای این نهضت مقدس و کوششی خستگی ناپذیر برای بنا کردن این دستگاه تفکر
است تا با تغذیه از آبشخور کلام آسمانی و تعالیم اهل بیت علیه السلام و
اسلام فقاهتی قادر به تبیین رفتارهای مطلوب انسانی و رفع دغدغه های فکری و
معرفتی بشر در این چهار چوب، با بیانی رسا و روان باشد. هسته مرکزی مجموعه
مباحث و آثار استاد محمد شجاعی بر مبنای مفاهیم انسان شناسی بنا نهاده شده
است. در این دیدگاه انسان دارای دو ساحت «فطرت» و «طبیعت» یا «خود» و «
ناخود» و جدال مداوم این دو در مسیر سعادت و شقاوت است. جهت گیری صحیح قوای
پنج گانه انسانی شامل «حس»، «تخیل»، «وهم»، «عقل»، «فوق عقل» ، که چهارتای
اول کمالات حیوانی و پنجمی کمال انسانی است – انسان را در نگاه ایشان- در
نهایت به سوی یک تولد سالم به ابدیت سوق می دهد. در این دیدگاه انسان «
موجودی از تولد تا بی نهایت » است که در زندگی ابدی خود برسر سفره ی گذشته
خود مهمان می شود. این نگاه با تکامل خود به شکل گیری نظریه ی «نسبت»منتهی
می شود. این نظریه ملهم از حدیث حضرت رسول صلی الله علیه و اله و سلم و
روایت مشابه حضرت باقر علیه السلام بدین مضمون است که می فرمایند : «نسبت زندگی این دنیا نسبت به زندگی آخرت مانند زندگی جنین در رحم است نسبت به زندگی دنیا».
بر
اساس این نظریه، انسان با توجه به میزان تلاش خود برای رسیدن به کمالات
انسانی در این دنیا به یکی از مراتب تولد در جهان آخرت شامل «تولد ناقص»، «بیمار»، «ضعیف»، «سالم» و «سالم قوی»
دست می یابد. هدف انسان در این دنیا همانند هدف جنین، چیزی جز تحصیل توان
لازم منطبق با شرایط زیستی آخرت نیست .برای تحصیل این شرایط لازم است بنابر
قانون زوجیت که خداوند متعال برای هر چیزی جفت و زوج مخصوص خود را آفریده
است، قوه فوق عقل انسان با خداوند متعال که تنها زوج شایسته ی این قوه است
قرین شود و فعالیت سایر قوا، « افعال» و «اعمال» ،«ارتباط ها» و
«انتخابهای» او باید در طول و هدف آن قوا قرار گیرد تا کمال انسان را باعث
شود. در صورتی این فرایند به صورت مطلوب طی شود و انسان با فهم عمیق از قدر
و قیمت خویش در جستجوی خدا باشد تقرب الهی که همان تشبه به خداوند سبحان
است حاصل شده و جزای نیکوی این تشبه سکونت ابدی در جوار قرب الهی است .
نظریه نسبت که توسط استاد شجاعی شرح و بسط داده می شود و آن را تا مقام یک
دستگاه فکری ارتقاء می دهد؛ از چنان جامعیت و غنایی برخوردار است که گسترده
های وسیعی از ابعاد وجودی نفس و انسان و خانواده و حیات قبل از خلقت و
تولد و دنیا و آخرت را در بر می گیرد و ظرفیت حل مسأله را به نحو شایسته و
تمام دارا می باشد. ایشان در این منظومه ی گفتمانی گاهی روش ها و راهبردهای
اساسی رسیدن به حیات طیبه ی انسانی، مانند آنچه که در مجموعه سخنرانی های «حلم» و «مهرورزی» آمده است را تعیین می کند و زمانی هم آفات و موانع رسیدن به آن حیات را در قالب مباحثی چون «دشمن شناسی»، «غضب» و «کینه» طرح و بررسی می نماید . در همین چهار چوب مقصد نهایی و مطلوب واپسین انسان در چهار چوب موضوعاتی چون «معاد»، «مقام محمود»، «رضا» پی گرفته می شود.
در
نگاه استاد شجاعی مجموعه معارف اسلامی اعم از کلامی و فقهی جز در پیوند و
سمت گیری آنها با موضوع ولایت و وجود مقدس حضرت صاحب الامر علیه السلام
معنا نمی یابد؛ انتظار حقیقی و امید بخش از رهگذر کسب معرفت اصیل درباره
خدا و اهل بیت و معاد برای انسان معنا پیدا می کند و معرفت راستین امام
زمان هم از طریق آگاهی انسان از مبداء خلقت و مقصد نهایی او و قواعد حرکت
در این مسیر دست می دهد. آنچه که به مباحث استاد محمد شجاعی جذابیت و
غنا بخشیده و موجبات استقبال بسیاری از مشتاقان ازمباحث طرح شده توسط
ایشان در اقصی نقاط کشور و حتی خارج از کشور را فراهم آورده است؛ در مواردی
چون: روزآمدی و کاربردی بودن، مسأله محوربودن، ریشه یابی امور در عمق وجود
انسان، انطباق با مبانی اسلام فقاهتی؛ روحیه ی جهادی ایشان، کالبد شکافی
موضوعات و آشنایی خوب نسبت به جریانات و مسائل روز کشور قابل دستیابی است.
استاد
محمد شجاعی متولد 1343 در شهرری است. ایشان طلبه دروس خارج فقه و دانش
آموخته رشته فلسفه از دانشگاه تهران و دارای 9 جلد کتاب شامل: آشتی با امام زمان علیه السلام، عزادار حقیقی، دّر و صدف، بازتاب نور، ضرورت خود شناسی، صلوات،
پرتوی از اسرار روزه، کمالات وجودی انسان، ترجمه مناجات شعبانیه و پیرامون
امام زمان علیه السلام است.ضمناً کتاب انسان و ابدیت ایشان هم اکنون آماده
چاپ می باشد. درمجموعه مباحث و سخنرانی های ایشان بیش از 68 مجموعه صوتی
در موضوعات گوناگون معرفتی و تعدادی مقاله اخلاقی و خانوادگی منتشر و در
دسترس علاقمندان قرار دارد. سخنرانی های ایشان توسط مؤسسه فرهنگی هنری
منتظران منجی علیه السلام از چند سال پیش تاکنون در حسینیه اثنی اعشری (هیئت قرائت قرآن) ، مسجدالنبی در شهرری، سعادت آباد و شهر قم و بسیاری از شهرهای کشور بصورت دوره و کارگاه برگزار می شود و همچنان ادامه دارد.
لینک مرتبط:
